Kỹ thuật lấy cao răng bằng máy siêu âm

I.Máy lấy cao răng siêu âm:

-Định nghĩa:là máy tạo ra giao động vượt qua tần số âm thanh,dựa trên độ rung nên sinh nhiệt,thay thế đầu lấy cao bằng đầu điều trị nội nha.Có hai loại Magnetostrictive(denlys) điện thế 5v đầu lấy cao chuyển động hình elip và Pieoeletric điện thế cao 10v chuyển động trên đường thẳng

-Cấu tạo:

+Bộ phận máy:nút tăng giảm cường độ phát sóng siêu âm,nút điều chỉnh chế độ nước,pêđan điều chỉnh máy làm việc.

+Đầu siêu âm:có 3 loại vuông,nhọn,tam giác.

II.KHÁM VÀ CHẨN ĐOÁN NHA CHU.

-hỏi xem bệnh nhân lân gần đây nhất lấy cao răng khi nào,lấy bằng tay hay máy.

-Chỉ số lợi:(GI-Gingival Index):

+Lợi bình thường(độ 0)

+Lợi viêm nhẹ(độ1):lợi sưng nhẹ,màu thay đổi ít,không chảy máu khi thăm khám.

+Lợi viêm trung bình(độ2):lợi sưng và láng bóng,màu đỏ,chảy máu khi thăm khám.

+Lợi viêm nặng(độ3):Lợi sưng,loét,màu đỏ,chảy máu khi thăm và chảy máu tự nhiên.

-Chỉ số cao răng:(CI)

-Định nghĩa:Cao răng là một chất lắng cặn của các muối vô cơ gồm có CaCO3 và Ca3(PO4)2 phối hợp với mảng bám,vi khuẩn và các tế bào biểu mô bong ra.

+Không có cao răng(độ0)

+Cao răng độ 1 :cao răng trên lợi có ở 1/3 bề mặt thân răng

+Cao răng độ 2 :cao răng phủ 1/3-2/3 bề mặt thân răng hoặc cảm giác thấy cao răng dưới lợi quanh cổ răng.

+Cao răng độ 3 :cao răng trên lợi bám >2/3 bề mặt răng và có cao răng dưới lợi.

-Sau khi khám và chẩn đoán bạn cần tư vấn qua cho bệnh nhân về hướng điều trị,và giải thích cho bệnh nhân một số vấn đề sảy ra khi lấy cao như hơi ê một chút đối với bệnh nhân lấy cao răng lần đầu.

III.DỤNGCỤ CHUẨN BỊ :

-Máy lấy cao,đầu lấy cao đầu tù để lấy cao trên lợi,đầu nhọn lấy cao dưới lợi.

-Chất đánh bóng

-Sindolor

-Chổi cước đánh bóng,đài cao su.

-Khăn quàng cổ

--mũi khoan đuôi chuột xanh lá cây hoặc đỏ

-Nếu nạo tuí lợi thì chuẩn bị thêm,chuẩn bị sau

+Cây nạo túi lợi:cây nạo gracey với 7 cây dùng cho từng răng

+thuốc tê bôi,hoăc tê xịt

IV.NGUYÊNTẮC LẤY CAO RĂNG :

-Đâychính là điểm tạo ra sự khác biệt nhất,tạo nên những cảm giác ghê ghê của bệnhnhân sau khi lấy cao mà không phải ai cũng biết,hoặc là có biết nhưng vì muốnlàm cho nhanh nên cố tình lờ đi.

-Nguyêntắc đólà: +Mũi lấy cao luôn luôn song song với trục của răng

+Cần có điểm tỳ

+Lấy tuần tự -Một số chú ý khi sử dụng đầu lấy cao:

+Không nhấn pedan liên tục tối đa 10s dừng 2s rồi ấn tiếp

+Cần tưới nước liên tục

+Tuyệt đối không bao giờ được dùng đầu nhọn của đầu lấy cao răng tác động vào bề mặt răng theo một góc vuông so với bề mặt răng(Trừ những vị trí nhưhố rãnh quá nhỏ,chỉ đưa lướt qua chứ không bổ xuống).Tronghoạt động của máy lấy cao răng thì đầu nhọn tận cùng của đầu lấy cao là vị trí rung mạnh nhất.Rất nhiều người vì muốn lấy cao răng nhanh chóng nên sử dụng đầu mũi,lấy cao răng với thời gian rất nhanh nhưng đổi lại,bệnh nhân cảm thấy rất êbuốt,và nhất là lấy cao răng dưới lợi thì chảy máu rất nhiều.

V.TƯTHẾ BỆNH NHÂN VÀ TƯ THẾ NHA SĨ :

-Đây là yếu tố quan trọng nhất,nên sử dụng thêm một đèn đeo ở trán để nhìn rõ hơn.

-Tư thế làm việc đúng nhất chính là tư thế khiến cho nha sĩ cảm thấy thoải máinhất,nhìn được rõ nhất vị trí cần làm việc.Không có một quy chuẩn nào dànhchung cho tất cả mọi nha sĩ vì mỗi nha sĩ có những thói quen khác nhau,kích thước đầu bệnh nhân,cách cầm dụng cụ của bác sĩ,...

-Nhưng có 2 tư thế phối hợp giữa nha sĩ và bệnh nhân luôn được sử dụng :

+Với hàm dưới,chỉnh ghế sao cho lưng bệnh nhân hướng 1 góc 45 độ so vớinền nhà,đầu BN nằm ngang bụng của nha sĩ

+ Với hàm trên,chỉnh ghế sao cho lưng bệnh nhân gần song song với nền nhà,đầu bệnh nhân nằm ngang ngực nha sĩ.

- Mỗi hàm trên hàm dưới thì ở mỗi cung sẽ ngồi ở những vị trí khácnhau,sẽ nói rõ hơn trong phần sau

Chúý : -Tư thế lấy cao răng chính là sự tổng hợp của tất cả mọi tư thế mà nha sĩ thực hiện tất cả các thủ thuật khác(chữa tủy,phục hình,...),vì vậy việc có được tư thế lấy cao răng chuẩn phục vụ cho việc thực hiện các kỹ thuật khác được tốt hơn,tránh cho nha sĩ phải bị những ảnh hưởng do làm sai tư thế(gù,vẹo,..)

-Mỗi nha sĩ sẽ có những thói quen ngồi khác nhau,cách làm việc khác nhau nên lấy ở vị trí nào trước,mặt trong hay ngoài trước là tùymỗi người.Ở đây trình bày theo trình tự: Lấy hàm dưới trước,mặtngoài trước và lấy từ trái sang phải.

-Khi cho bệnh nhân xúc miệng nên hút hết nước trong miệng tránh để máu chảy,và không được cho bệnh nhân soi gương khi đang thực hiện lấy cao.

VI.QUY TRÌNH LẤY CAO RĂNG :

1.Sát khuẩn toàn bộ vùng miệng bằng xúc miệng betadin pha loãng

2.Lấy cao răng hàm dưới:

2.1 Mặt ngoài vùng 3(r38-r34):

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang phải,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ,

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương banh má

- Lấy cao răng mặt xa răng cuối cùng

2.2 Mặt ngoài vùng 3 và 4(r33-r43) :

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang phải,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ,

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm kéo nhẹ môi bệnh nhân lên trên và ra ngoài

- Vùng răng này là vùng răng thẩm mỹ,vì vậy cần chú ý quan sát những chi tiết cao răng nhỏ nhất.

2.3 Mặt ngoài vùng 4(r44-r48) :

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang trái,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ, -

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên trái

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 9h

- Tay trái cầm gương banh má

- Lấy cao răng mặt xa răng cuối cùng.

2.4 Mặt trong vùng 3(r38-r34) :

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang phải,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ,

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương tỳ nhẹ lưỡi để chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy và tránh đầu lấy cao trạm vào lưỡi

2.5.Mặt trong vùng 3 vùng 4(r33-r43)

Cách1:- Đầu bệnhnhân thẳng,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ, - há miệng mức độ vừa,cằm hơi cúi,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 12h

- Tay trái cầm gương để chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy và tránh đầu lấy cao trạm vào lưỡi.

- Lấy cao nhìn qua gương.

Cách2: - Đầu bệnhnhân thẳng,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ,

- há miệng mức độ vừa,cằm hơi cúi,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 9h

- Tay trái cầm gương tỳ nhẹ lưỡi để chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy và tránh đầu lấy cao trạm vào lưỡi, lấy cao răng qua gương.

- Chú ý:là nhóm răng này là nhóm rất nhạy cảm,vì vậykhi lấy cao răng vùng này luôn rất chú ý.Giải thích cho bệnh nhân trước nhóm răng cửa dưới kích thước tương đối nhỏ nên dễ ê buốt kích thích.Điều chỉnh tần số cho phù hợp.Lấy nhiều răng cùng lúc.

2.6.Mặt trong vùng 4(r44-r48)

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang trái,đầu bệnh nhân ngang bụng nha sĩ, - há miệng mức độ vừa,ống hút để bên trái

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 01h

- Tay trái cầm gương tỳ nhẹ lưỡi để chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy và tránh đầu lấy cao trạm vào lưỡi.

3.Lấy cao răng răng hàm trên:

3.1.Mặt ngoài vùng2(r24-r28):

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang phải,đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ,

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương banh má

- Lấy cao răng mặt xa răng cuối cùng

3.2.Mặt ngoài vùng1 và 2(r23-r13)

- Bệnh nhân nằm thẳng, đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ.

- há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải.

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h.

- Tay trái kéo môi trên ra trước và lên trên hạn chế bắn nước vào mũi bênh nhân.Tuy nhiên nên có một khăn giấy đặt ở phía mũi hoạc là một khăn mặt.

- Thực hiện lấy cao.

3.3.Mặt ngoài vùng1(r18-r14):

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang trái,đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ,

- Há miệng mức độ vừa,ống hút để bên trái

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương banh môi má

3.4.Mặt trong vùng1(r18-r14):

- Đầu bệnhnhân nghiêng sang trái,đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ,

- Há miệng mức độ vừa,ống hút để bên trái

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 9h hoặc ngồi vị trí 1h.

- Tay trái cầm gương chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy.Lấy cao răng qua gương nếu ngồi vị trí 9h.Nhìn trực tiếp vị trí 1h.

3.5.Mặt trong vùng1 và 2(r13-r23):

- Đầu bệnhnhân thẳng,đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ,

- Há miệng mức độ vừa,ống hút để bên trái

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy.Lấy cao răng qua gương.

3.6.Mặt trong vùng 2(r24-r28):

- Đầu bệnh nhân nghiêng sang phải,đầu bệnh nhân ngang ngực nha sĩ,

- Há miệng mức độ vừa,ống hút để bên phải.

- Nha sĩ ngồi ở vị trí 11h

- Tay trái cầm gương chiếu ánh sáng vào vùng cần lấy.Lấy cao răng qua gương và nhìn trực tiếp.

VII.Làm sạch cao răng dưới lợi và làm nhẵn bề mặt thân răng:

-Tùy vào mức độ cao răng mà ta có thể tiến hành thủ thuật nạo túi lợi dùng cây nạo túi lợi làm sạch cao răng dưới lợi ở những răng mà những nơi đầu lấy cao không tới.

-Dùng mũi khoan trụ nhọn độ mịn 25 hoặc 30(mũi đỏ hoặc xanh lá cây) làm nhẵn bề mặt thân răng hoặc các khe kẽ đầu lấy cao không đưa tới được.Đánh bóng lại bằng tay khoan chậm gắn mũi đánh bóng đặc biêt trên những răng trám composite.Tùy tình trạng từng người mà áp dụng.

VIII.Bôi sindolor :

- Với những bệnh nhân có tình trạng viêm lợi mức độ trung bình(độ2) trở lên,nên chấm sindolor làm cho lợi săn lại,ngăn sự chảy máu.Vùng lợi chảy máu nhiều bôi sindolor tối thiểu 3 phút.

IX.Đánh bóng.

-Đưa một ít cát đánh bóng có hòa ít nước lên mu bàn tay trái.Bôi lên vùng cần đánh bóng trước.Đưa chổi theo thứ tự từ cổ răng đến thân răng.Theo thứ tự ngoài trước trong sau.Dưới trước trên sau.

-Đánh bóng lại bằng chất chống ê buốt.

-Xúc miệng lại bằng betadin sau đó xúc miệng lại bằng nước sôi để nguội.

X.Tư vấn bệnh nhân:

-Cách vệ sinh răng miệng.Khuyên bệnh nhân bỏ thuốc lá,hạn chế chè và cafe

-Tư vấn về các vấn đề khác như phục hình,tẩy trắng,hàn sâu,hàn tiêu lõm hình chêm,phẫu thuật nha chu,chỉnh nha

-Hẹn 1 tuần sau tới lấy cao răng lần 2.đối với bệnh nhân viêm lợi trung bình trở lên và tình trạng cao răng độ 2 trở lên.lần 2 đến lấy tiếp tình trạng không đỡ thì lấy dấu đeo máng điều trị viêm lợi.

-Tình trạng dưới mức độ trên hẹn sau 6 tháng tới lấy cao răng lần tiếp theo.

-sau khi lấy cao song cần kiểm tra cắn khớp để điều chỉnh.

-Đơn thuốc:dành cho bệnh nhân viêm lợi độ 2 và cao răng độ 2 trở lên:Dùng thuốc 5 ngày

Kháng sinh+chống phù nề+vitaminC+Nước xúc miệng(listerin pha loẵnghoặc nước muối sinh lý hoặc nước xúc miệng TB)+sidolor bôi vào những vị trí chảy máu sau đánh răng sau khoảng 3 phút xúc miệng

(ST từ các sư huynh đi trước đó)